ប្រែសម្រួល៖ ស-សម្បត្តិ

ទីក្រុងសេអ៊ូល៖ ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង យ៉ុន ស៊ុក យ៉ុល បានប្តេជ្ញាកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ (ថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ) ថានឹងតស៊ូដើម្បីអនាគតនយោបាយរបស់លោក បន្ទាប់ពីលោកត្រូវបានទម្លាក់ចេញពីតំណែងជាលើកទីពីរដោយសភាដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រឆាំង ដោយសារតែការព្យាយាមដាក់ច្បាប់អាជ្ញាសឹកក្នុងរយៈពេលខ្លី ដែលជាចលនាមួយបានធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិភ្ញាក់ផ្អើល។

តុលាការរដ្ឋធម្មនុញ្ញនឹងសម្រេចថាតើត្រូវដកលោកចេញពីតំណែងឬយ៉ាងណាក្នុងរយៈពេល៦ខែខាងមុខ។ ប្រសិនបើលោកត្រូវបានដកចេញពីតំណែង ការបោះឆ្នោតភ្លាមៗនឹងត្រូវធ្វើឡើង។

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសហ្ស៊កដង់ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក អង់តូនី ប្លីនកិន បាននិយាយថា កូរ៉េខាងត្បូងបានបង្ហាញពីភាពរឹងមាំនៃស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនក្រោយករណីលោកយ៉ុន។

“ខ្ញុំគិតថារឿងសំខាន់បំផុតនោះគឺ សាធារណរដ្ឋកូរ៉េបានបង្ហាញពីភាពធន់នៃប្រជាធិបតេយ្យរបស់ខ្លួន” លោកប្លីនកិនបានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន។ “យើងបានឃើញថាប្រទេសនេះធ្វើតាមដំណើរការដោយសន្តិវិធីដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយយើងត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចក្នុងការធ្វើការជាមួយប្រធានាធិបតី ហាន ដែលឡើងកាន់តំណែង។”

នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហាន ដាក់ ស៊ូ ដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយលោកយ៉ុន បានក្លាយជាប្រធានាធិបតីស្តីទី ខណៈដែលលោកយ៉ុននៅតែបន្តស្ថិតក្នុងតំណែង ប៉ុន្តែអំណាចប្រធានាធិបតីរបស់លោកត្រូវបានព្យួរពាក់កណ្តាលអាណត្តិប្រាំឆ្នាំរបស់លោក។

“ខ្ញុំនឹងប្រើកម្លាំងនិងការខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងអស់របស់ខ្ញុំដើម្បីស្ថិរភាពរដ្ឋាភិបាល” លោកហានបានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានក្រោយការបោះឆ្នោត។

ក្រោយមក លោកបានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិ និងបានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសរក្សា “ស្ថានភាពត្រៀមខ្លួនយ៉ាងរឹងមាំ” ដើម្បីធានាថាកូរ៉េខាងជើងមិនអាចរៀបចំផែនការញុះញង់ណាមួយបានឡើយ។

វិបត្តិនយោបាយនេះ ដែលបណ្តាលឱ្យមានការលាលែងឬការចាប់ខ្លួនមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកការពារជាតិនិងយោធាជាច្រើនរូប បានបង្កើតការព្រួយបារម្ភអំពីសមត្ថភាពរបស់កូរ៉េខាងត្បូងក្នុងការទប់ស្កាត់កូរ៉េខាងជើងដែលមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ នៅពេលដែលព្យុងយ៉ាងកំពុងពង្រីកក្លាំងអាវុធរបស់ខ្លួននិងពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយរុស្ស៊ី។

លោកយ៉ុនគឺជាប្រធានាធិបតីអភិរក្សនិយមជាប់ៗគ្នាលើកទីពីរដែលត្រូវបានទម្លាក់ចេញពីតំណែងនៅកូរ៉េខាងត្បូង។ លោកស្រី ផាក គឺន ហេ ត្រូវបានដកចេញពីតំណែងក្នុងឆ្នាំ២០១៧។ លោកយ៉ុនបានរួចផុតពីការបោះឆ្នោតទម្លាក់ចេញពីតំណែងលើកទីមួយកាលពីចុងសប្តាហ៍មុន នៅពេលដែលគណបក្សរបស់លោកភាគច្រើនបានធ្វើពហិការមិនចូលរួមការបោះឆ្នោត ដែលធ្វើឱ្យសភាខ្វះកូរ៉ុម។

“ទោះបីជាខ្ញុំឈប់សម្រាកមួយរយៈនេះក៏ដោយ ដំណើរដែលខ្ញុំបានដើរជាមួយប្រជាជនក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំកន្លះកន្លងមកនេះឆ្ពោះទៅរកអនាគតមិនត្រូវឈប់ឡើយ។ ខ្ញុំនឹងមិនបោះបង់ចោលទេ” លោកយ៉ុនបានមានប្រសាសន៍។

លោកត្រូវបានចាត់ទុកថាជាអ្នកនយោបាយដែលរស់រានមានជីវិតរឹងមាំ ប៉ុន្តែកាន់តែត្រូវបានឯកោ លោកត្រូវបានរំខានដោយរឿងអាស្រូវផ្ទាល់ខ្លួននិងជម្លោះ ការប្រឆាំងដែលមិនចុះញ៉ម និងការបែកបាក់ក្នុងគណបក្សរបស់លោកផ្ទាល់។

អ្នកតវ៉ានៅក្បែរសភាដែលគាំទ្រការទម្លាក់លោកយ៉ុនចេញពីតំណែងបានលោតដោយក្តីរីករាយ ដោយហុចដំបងភ្លើង LED ពណ៌ខណៈដែលភ្លេងកំពុងលាន់ឮ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការជួបជុំរបស់អ្នកគាំទ្រលោកយ៉ុនបានទទេស្អាតក្រោយពីឮដំណឹងនេះ។

មេដឹកនាំគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យប្រឆាំង លី ជេ ម៉ីង បានអំពាវនាវឱ្យអ្នកតវ៉ានៅក្បែរសភាតស៊ូរួមគ្នាដើម្បីឱ្យលោកយ៉ុនត្រូវបានដកចេញយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ “បងប្អូនប្រជាជនបានសម្រេចបានហើយ។ បងប្អូនកំពុងសរសេរប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មី” លោកបានប្រាប់ហ្វូងមនុស្សដែលកំពុងរីករាយដែលប្រឈមមុខនឹងសីតុណ្ហភាពក្រោមសូន្យ។

• “តស៊ូរហូតដល់ទីបញ្ចប់”

សំណើទម្លាក់ចេញពីតំណែងត្រូវបានអនុម័ត ដោយមានសមាជិកយ៉ាងតិច១២រូបនៃគណបក្សប្រជាជនអំណាចរបស់លោកយ៉ុនបានចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រឆាំង ដែលគ្រប់គ្រងអាសនៈ១៩២នៅក្នុងរដ្ឋសភាជាតិដែលមានសមាជិក៣០០រូប ដោយបានឆ្លងផុតកម្រិតពីរភាគបីដែលត្រូវការ។

ចំនួនសមាជិកសភាដែលគាំទ្រការដកតំណែងចេញពីមុខតំណែងមានចំនួន ២០៤ នាក់ ជាមួយនឹងការប្រឆាំង ៨៥ នាក់ អនុប្បវាទ ៣ នាក់ និងសន្លឹកឆ្នោតមិនបានការ ៨ សន្លឹក។

វិបត្តិនយោបាយនេះបានបង្កើតឱ្យមានភាពច្របូកច្របល់ក្នុងគណបក្សកាន់អំណាច ដោយមេដឹកនាំរបស់គណបក្ស លោក ហាន ដុងហ៊ូន បានប្រឆាំងនឹងការអំពាវនាវឱ្យលាលែងពីតំណែង បន្ទាប់ពីគាត់បានគាំទ្រការដកតំណែង ដោយចាត់ទុកថាជា “ការចាំបាច់ដើម្បីធ្វើឱ្យស្ថានការណ៍ត្រឡប់មកភាពប្រក្រតីវិញ”។

លោក យូន បានធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិភ្ញាក់ផ្អើលកាលពីថ្ងៃទី ៣ ខែធ្នូ នៅពេលដែលលោកបានផ្តល់សិទ្ធិអំណាចបន្ទាន់យ៉ាងទូលំទូលាយដល់យោធា ដើម្បីកម្ចាត់អ្វីដែលលោកហៅថា “កម្លាំងប្រឆាំងរដ្ឋ” និងយកឈ្នះលើគូប្រជែងនយោបាយដែលរារាំង។

លោកបានដកការប្រកាសនេះវិញក្នុងរយៈពេលប្រហែល ៦ ម៉ោងក្រោយមក បន្ទាប់ពីសភាបានប្រឆាំងនឹងកងទ័ព និងប៉ូលីស ដើម្បីបោះឆ្នោតប្រឆាំងនឹងគ្រឹត្យបញ្ជា។ ប៉ុន្តែវាបានធ្វើឱ្យប្រទេសធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបានបង្កើតឱ្យមានការអំពាវនាវយ៉ាងទូលំទូលាយឱ្យលោកលាលែងពីតំណែង ដោយសារលោកប្រធានាធិបតីបានរំលោភច្បាប់។

លោក យូន បានសុំទោសនៅពេលក្រោយមក ប៉ុន្តែបានការពារការសម្រេចចិត្តរបស់លោក និងប្រឆាំងនឹងការអំពាវនាវឱ្យលាលែងពីតំណែង។

គណបក្សប្រឆាំងបានចាប់ផ្តើមការបោះឆ្នោតដកតំណែងថ្មី ដោយមានការគាំទ្រពីការតវ៉ាជាច្រើន។

លោក យូន ក៏ស្ថិតក្រោមការស៊ើបអង្កេតព្រហ្មទណ្ឌពីបទបង្កកុបកម្មដែលទាក់ទងនឹងការប្រកាសច្បាប់អាជ្ញាសឹក និងអាជ្ញាធរបានហាមឃាត់លោកមិនឱ្យធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេស។

ក្នុងសុន្ទរកថាប្រកាសប្រឆាំងមួយទៀតកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ លោក យូន បានប្តេជ្ញា “តស៊ូដល់ទីបញ្ចប់” ដោយការពារគ្រឹត្យបញ្ជាច្បាប់អាជ្ញាសឹករបស់លោកថាចាំបាច់ដើម្បីយកឈ្នះលើភាពទាល់ច្រកនយោបាយ និងការពារប្រទេសពីអ្នកនយោបាយក្នុងស្រុកដែលលោកនិយាយថាកំពុងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។

• “ការប្រកួតនៅតុលាការ”

អ្នកវិភាគបានព្រមានថា ការដកតំណែងលោក យូន មិនទំនងជាបញ្ចប់ចលាចលនយោបាយទេ។

“វាមិនមែនជាការចាប់ផ្តើមនៃការបញ្ចប់ផង” នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក លីហ្វ-អេរិក អ៊ីសលី សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ អ៊ីវ៉ា នៅក្រុងសេអ៊ូល។

មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងលោក លី ដែលបានចាញ់ការបោះឆ្នោតដោយលំដាប់តិចតួចទៅលោក យូន ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ និងត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងឈ្នះការបោះឆ្នោតដើម្បីជំនួសលោក ក៏កំពុងស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ផ្នែកច្បាប់ផងដែរ ជាមួយនឹងការផ្តន្ទាទោសលើបណ្តឹងឧទ្ធរណ៍ និងសាលក្រមផ្សេងទៀតដែលអាចដកសិទ្ធិលោកពីមុខតំណែង។

“ដូច្នេះ មុនពេលការប្រកួតចុងក្រោយនៅក្នុងការស្ទង់មតិ នឹងមានការប្រកួតនៅក្នុងតុលាការ” នេះបើតាមលោក អ៊ីសលី។

បង្ហាញពីការបែកបាក់គ្នាដែលវិបត្តិនយោបាយបានបង្កើតឡើងនៅតាមដងផ្លូវ អ្នកគាំទ្រលោក យូន ម្នាក់បាននិយាយថា គាត់នឹងចាកចេញពីប្រទេស ប្រសិនបើតុលាការរដ្ឋធម្មនុញ្ញគាំទ្រការដកតំណែងលោក យូន។

“វាធ្វើឱ្យខ្ញុំឈឺចាប់ និងអស់សង្ឃឹមដែលឃើញសមាជិកសភាព្យាយាមដកប្រធានាធិបតីចេញពីតំណែង” នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក លី សាងអ៊ឹន សាស្ត្រាចារ្យចូលនិវត្តន៍វ័យ ៦៩ ឆ្នាំ។

ប៉ុន្តែនៅក្នុងការប្រមូលផ្តុំប្រឆាំងលោក យូន អ្នកស្រុកម្នាក់ទៀតលោក លី ហយយុល អាយុ ៤៦ ឆ្នាំ បានអំពាវនាវឱ្យលោក យូន លាលែងពីតំណែងដើម្បីធានាដំណោះស្រាយរហ័ស “ដើម្បីប្រយោជន៍ប្រជាជនកូរ៉េខាងត្បូង។”

នៅពេលជាប់ឆ្នោតដំបូង លោក យូន ត្រូវបានស្វាគមន៍យ៉ាងទូលំទូលាយនៅវ៉ាស៊ីនតោន និងរដ្ឋធានីលោកខាងលិចផ្សេងទៀតចំពោះសុន្ទរកថារបស់លោកក្នុងការការពារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាពជាសកល ប៉ុន្តែអ្នករិះគន់បាននិយាយថា នេះបានលាក់បាំងបញ្ហាកើនឡើងនៅក្នុងស្រុក។

លោកបានប៉ះទង្គិចជាមួយសមាជិកសភាប្រឆាំង ដោយហៅពួកគេថា “កម្លាំងប្រឆាំងរដ្ឋ”។ អង្គការសេរីភាពសារព័ត៌មានបានរិះគន់វិធីសាស្ត្រដ៏តឹងរ៉ឹងរបស់លោកចំពោះការរាយការណ៍ព័ត៌មានដែលលោកចាត់ទុកថាអវិជ្ជមាន។

វិបត្តិដែលកើតឡើងបន្តបន្ទាប់ និងភាពមិនច្បាស់លាស់បានធ្វើឱ្យរញ្ជួយទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ និងគំរាមកំហែងដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់កូរ៉េខាងត្បូងថាជារឿងជោគជ័យប្រជាធិបតេយ្យដ៏មានស្ថិរភាព។

រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុកូរ៉េខាងត្បូងនឹងកោះប្រជុំបន្ទាន់ស្តីពីសេដ្ឋកិច្ចនៅថ្ងៃអាទិត្យ ខណៈដែលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបានជួបជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក និងអ្នកការទូតជាន់ខ្ពស់ផ្សេងទៀតបានជួបជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតជប៉ុន និងចិន ដើម្បីធានាការបន្តគោលនយោបាយការបរទេស នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់ក្រសួង៕

ប្រភព៖ រ៉យទ័រ